کاروانسرای مقصود عصار؛ از تولد تا مرگ + تاریخچه و عکس
تاریخ انتشار: ۲۵ مرداد ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۴۷۴۲۰۴
امروزه در چهارسو مقصود سر در ویرانه بنایی به نام کاروانسرای نخجوانی‌ها (سرای برنج یا شیشه هم گفته می‌شد) دیده می‌شود که با مغازه‌های متعدد پوشیده شده. روزی روزگاری سردر باشکوه کاروانسرای مقصودعصار روبه روی این بنا قرار داشته و نام چهارسو مقصود را معنا می‌بخشیده است.
به گزارش خبرنگار ایمنا، طی یادداشتی که مهرداد موسوی‌خوانساری، تاریخ‌شناس در اختیار خبرگزاری ایمنا قرار داده، آمده است:
«در بازه زمانی سال‌های ۱۰۰۰ تا ۱۰۱۱ ه.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
شاه عباس بی‌گمان بازاریاب خوبی بوده و هوش اجتماعی بالایی داشته است. یکی از شیوه‌های او برای گسترش شهر اصفهان، سپردن پروژه‌های ساخت و ساز به اطرافیان، درباریان و علاقه مندانش بوده است. یکی از این اشخاص مقصود عصار بود که در مکان امروزی چهارسو مقصود در ضلع جنوب شرقی میدان نقش جهان چند حجره داشته است. به گفته ژان شاردن، سفرنامه‌نویس دوره صفوی، شاه عباس مقصود عصار را اینگونه وادار به ساخت یک کاروانسرای باشکوه نمود: «مدتی است مدید که من از حُسن شهرت شما که مردی نیک سیرت و ثروتمند هستند آگاهی یافته ام… من سخت خوشحال می‌گردم که از طرف شما پیرمرد با تقوا به فرزندی پذیرفته شوم. من شما را پدر خویش می‌دانم مرا به همراه فرزندانتان وارث خود بدانید! البته اگر میل دارید دستور دهید در حیات خود یک عمارت برای آسایش و آرایش شهر بنا کنند». بدین ترتیب مقصود عصار یکی از باشکوه‌ترین کاروانسراهای ایران را در همسایگی مسجد جامع عباسی می‌سازد.
کاروانسرایی که نیستشاردن که این کاروانسرا را از نزدیک دیده درباره‌اش نوشته: «این کاروانسرای بزرگ و با شکوه چهار گوشه و دو طبقه است. ارتفاع هر طبقه‌اش از بیست پا تجاوز می‌کند راه ورود به این کاروانسرا دالان نسبتاً درازی است که در دو طرفش چندین حجره و دکان ساخته شده. هر ضلع کاروانسرا بیست و چهار حجره در زیر، و همین قدر در طبقه بالا دارد. اما حجره میانی هر یک از پهلوها، بزرگ‌تر و سقفش که ضربی است از سقف دیگر حجرات بلندتر، و همانند طاق مدخل کاروانسرا می‌باشد، و پیشانی آنها به کاشی‌هایی مزین است». صحن کاروانسرا سنگفرش شده بوده و وسط آن یک حوض و فواره زیبا به چشم می خورده است. هر چهار گوشه حیاط یک چاه بزرگ داشته و دورتادور کاروانسرا را انبارها و اصطبل‌ها فرا گرفته بوده است. بر اساس متن طومار کاروانسراهای اصفهان که در کتابخانه موزه بریتانیا پیدا شده و احتمالاً در اواخر دوره صفوی نوشته شده است، حجره‌های این کاروانسرا در اختیار تاجران شهرهای لار، هرمز، بهبهان و نیریز بوده است و در آن کالاهایی مثل قهوه، تنباکو، جوز، میخک، زنجبیل و هلیله می فروخته‌اند. به ظاهرشاه عباس بعد از ساخته شدن این کاروانسرا آن را به یکی از دخترانش می‌بخشد. اما در دوره شاه سلیمان بر اساس نوشته شاردن، این کاروانسرا در اختیار دخترعموی شاه عباس دوم بوده است.
در دوره قاجار، کاروانسرا در اختیار اعتماد التجار، پسر حاج امین‌التجار و برادر بانو امین بود و به‌صورت ویرانه باقی ماند. به گفته استاد همایی در دوره پهلوی معمار موظف اداره فرهنگ و اوقاف آن زمان، این کاروانسرا را خریده، تخریب نموده و تبدیل به خانه‌ها و کوچه‌ها کرد و فروخت. استاد همایی نوشته: «وصفی که شاردن از این کاروانسرا می‌کند تقریباً تا عهد ما هم مشهور بود با سردرب کاشی بسیار مجلل که بالمره از میان رفت». امروزه در چهارسو مقصود سردر ویرانه بنایی به نام کاروانسرای نخجوانی‌ها (سرای برنج یا شیشه هم گفته می‌شد) دیده می‌شود که با مغازه‌های متعدد پوشیده شده. روزی روزگاری سردر باشکوه کاروانسرای مقصودعصار روبه روی این بنا قرار داشته و نام چهارسو مقصود را معنا می‌بخشیده است. با تخریب کاروانسرای مقصود عصار بی‌گمان هویت بازار ضلع شرقی میدان امام (ره) زخم بزرگی برداشته که تا امروز ادامه دارد.»
کد خبر 680299منبع: ایمنا
کلیدواژه: کاروانسرا ثبت کاروانسرا کاروانسرا های ایران عکس کاروانسرا معماری کاروانسرا شهر شهروند کلانشهر مدیریت شهری کلانشهرهای جهان حقوق شهروندی نشاط اجتماعی فرهنگ شهروندی توسعه پایدار حکمرانی خوب اداره ارزان شهر شهرداری شهر خلاق شاه عباس
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.imna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایمنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۴۷۴۲۰۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
میرباقری: فصل تولد «سلمان» را گرفته‌ایم و این روز‌ها کار ادامه دارد
کارگردان فیلم سلمان فارسی در حضور ریاست سازمان صدا و سیما توضیحاتی از روند این پروژه مهم داد.
به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو، رییس سازمان صدا و سیما با حضور سر فیلمبرداری پروژه سلمان فارسی در مورد آن توضیح داد: ما هفت سال است که کار تولید سلمان فارسی را آغاز کرده‌ایم و امسال سخت‌ترین روز‌های خود را در طول این پروژه می‌گذرانیم؛ می‌توانم بگویم امسال یک سال سرنوشت‌ساز است؛ لذا وظیفه ما در سازمان صداوسیماست که از همه ظرفیت‌ها و اختیارات‌مان استفاده کنیم تا این مجموعه طبق برنامه‌ریزی پیش برود. چون استاد میرباقری و همکارانشان با جدیت مثال‌زدنی کار را پیش می‌برند.
داود میرباقری کارگردان سریال سلمان فارسی هم درباره روند تولید سریال گفت: فصل تولد سلمان را گرفته‌ایم و این روز‌ها کار ادامه دارد. در اصل سکانس‌ها مربوط به بودخشان (پدر سلمان)، فرماندار جی است که در آتشکده ماربین مقابل دوربین می‌رود.
وی در پاسخ به این سوال که کار چه زمانی به پایان خواهد رسید هم گفت: ما طبق برنامه پیش می‌رویم؛ تدوین هم در حال انجام است و تلاش می‌کنیم سریال را سال ۱۴۰۵ به پخش برسانیم.
تصاویر پدر ساواکی مهران غفوریان